درس برندهای دهه شصتی برای برندهای دهه نود

اگر به شما بگویند نام چند برند مطرح ایرانی را به خاطر بیاورید، کدام برندها به یادتان می‌آید؟ پیش از بررسی این پرسش و واکاوی پاسخ‌های احتمالی به آن، باید مقدمه بسیار کوتاهی را مرور کنیم. اقتصاد کشور ما همواره در معرض تحریم‌های متوالی بوده است. از سال‌های‌نخستین پس‌از انقلاب و دفاع‌مقدس تاهمین سال‌های اخیر در دو دوره (دهه‌نود و دیگری در یک‌سال‌گذشته)، اقتصاد ما تحریم‌شد. سرنوشت تولید و برند های ایرانی در گیرودار این دوره‌های تحریمی بسیار آموزنده است. پیش از پیروزی انقلاب، برندهای معتبر خارجی در کشور ما حضور فعالی داشتند. اما پس از انقلاب و به‌ویژه در زمان جنگ تا نیمه‌دهه هفتاد، بازارهای‌کشور، بیشتر با کالاهای مصرفی ایرانی تأمین می‌شد. رونق بازار کالاهای ایرانی در این دوره قابل توجه بود.

ایجاد یا رونق‌دوباره برندهایی نظیر کفش‌ملی، ارج، مینو، یک‌ویک، آبسال، کاله، پارس‌خزر، عالی‌نسب، پارس‌الکتریک، گلرنگ و …. عمدتا درفاصله‌زمانی ۱۳۶۴تا۱۳۷۵ اتفاق‌افتاد. یعنی زمانی که تحریم‌های اقتصادی، ورود کالای خارجی را محدود کرده بودند و مردم بیش‌از پیش از کالای ایرانی استفاده‌می‌کردند. رونق فروش کالاهای ایرانی با کمک برندینگ و تبلیغات تلویزیونی در آن دوره، اعتبار و کیفیت‌کالاهای ایرانی را ارتقابخشید. و میل به مصرف اجناس ساخت ایران را تقویت کرد و افزایش فروش، افزایش تولید را هم به همراه داشت. به طوریکه در ابتدای دهه هفتاد، صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای منطقه و حتی کشورهای اروپایی رونق می‌گیرد.

.

کشف بزرگ این‌ دوره برای تولیدکنندگان ایرانی، اهمیت اطلاع‌رسانی و تبلیغات تجاری بود. اهمیت‌برندینگ و بازاریابی کالاها و خدمات،موجب‌شد تا شیوه‌های‌مدرن‌تبلیغات محیطی درهمین‌سال‌ها توسعه‌چشمگیری پیداکند و شکل‌های مدرن اطلاع‌رسانی تجاری در ایران ایجادشوند. اگر از شما بپرسند چه برندهایی را در خاطر دارید. حتما به‌یاد برندهایی می‌افتید که در این‌دوره با تبلیغات مناسب توانستند خود را به جامعه ایرانی و مصرف‌کنندگانشان معرفی کنند.

اما این اتفاق دوباره تکرار شده است. درچندسال اخیر و به‌طور ویژه از آغاز دور تازه‌ تحریم‌ها در چند سال گذشته تا امروز. بار دیگر فرصت مناسبی برای معرفی و تبیین کالاها و برندهای ایرانی ایجاد شده‌است. همچنان که می‌دانیم، یکی از مهمترین راهکارها برای پیکربندی اقتصاد ملی، بازسازی و نهادینه کردن برندهای ملی/داخلی است. با تشدید تحریم‌ها در سال‌های اخیر و خروج دوباره برندهای خارجی از بازار ایران، فضای عرضه برندهای جایگزین فراهم‌است. بازار هم نشان می‌دهد که مصرف کالاهای ایرانی رونق بسیار بیشتری پیدا کرده است. کمااینکه وزیر صنعت به‌تازگی گفته است که با خروج برندهای خارجی، کالاهای ایرانی دوباره به سبد خرید مردم برگشته‌اند. به ویژه در حوزه خوراک و پوشاک، مصرف کالاهای ایرانی افزایش چشمگیری پیدا کرده است.

.

دراین‌میان کمک به فضای‌روانی خرید در مصرف‌کنندگان، رقابت میان برندها، توسعه کیفی و … ایجاب می‌کند که فضای تبلیغاتی مناسب برای کالاهای ایرانی ایجاد شود. و توجه صاحبان کالاها و خدمات به این حوزه بیش از پیش شود. اصولا معرفی و تبیین برندهای تجاری،‌ صرفا به معنی گسترش بازار، افزایش فروش و سودآوری برندها و … نیست. تبلیغات به روش مناسب و درست در اعتمادسازی و گسترش سرمایه اجتماعی برندهای ایرانی تاثیر بسیار قابل توجهی دارد. این درحالی است که‌سرمایه اجتماعی برندها در خودباوری ملی مصرف‌کنندگان، توسعه کارآفرینی و رونق روحیه آفرینندگی آثار بسیار قابل توجهی‌دارد.

این سازوکار در صورتی که با رقابت میان برند ها همراه باشد، می‌تواند یکی از پایه‌های مهم توسعه اقتصادی را تثبیت کند. نکته دیگر این است که توسعه برند ها، توسعه بازارها را نیز میسر می‌کند. از این نظر می‌توان گفت که با مدیریت درست برندهای ملی در شرایط تحریمی، می‌توان آسیب‌های ناشی از تحریم را تعدیل کرد و در مقابل، رونق اقتصادی ایجاد کرد.

.

تولیدکنندگانی که فعال هستند، با بازنگری در شیوه‌های بنگاه‌داری خود، می‌توانند ضمن حفظ بنگاه، به تثبیت بازار خود در آینده هم کمک کنند. یکی از مهمترین ابزارهای حفظ بازار آینده و کمک به رشد بنگاه در شرایط اقتصادی بحران‌زا، تبلیغات اقناعی و ترغیبی است. چنان که گفته شد، فضای تبلیغاتی امروز ایران از برند های غول‌پیکر جهانی خالی است و چنین فرصتی برای بازسازی و پیکربندی دوباره بازار کالاهای ایرانی یک موقعیت استثنایی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. تجربه سال‌های گذشته به خوبی نشان می‌دهد که تقویت فضای تبلیغاتی برای کالاهای ایرانی می‌تواند پایه‌های رونق اقتصادی را تقویت کند. آیا برند های ایرانی برای ارتقا و تثبیت موقعیت خود در بازار از فرصت بی‌نظیری که هم‌اکنون وجود دارد استفاده می‌کنند؟ تجربه نشان داده که بازار آتی در اختیار برند هایی خواهد بود که در این بزنگاه اقتصادی بتوانند بیشترین کمپین‌های تبلیغی-اقناعی را به کار بگیرند.